Były cmentarz Ewangelicki w Rąbce

Na terenie Słowińskiego Parku Narodowego, w 37 miejscowościach znajdują się 43 cmentarze, w tym: 4 wciąż czynne (komunalne) w Gardnie Wielkiej, Izbicy, Łebie oraz Smołdzinie. Pozostałe to stare cmentarze poewangelickie zakładane najczęściej wokół kościołów, wśród pól i lasów. Wiele z nich nie przetrwało do naszych czasów, m.in. śródleśny cmentarz na stoku Rowokołu (115 m n.p.m.) – świętej górze Słowińców. W 1995 roku nekropolia ta została całkowicie zniszczona, cokoły nagrobków zostały rozgrabione a krzyże i żeliwne ogrodzenia sprzedano w lokalnych punktach skupu złomu.

W II poł. XIX w. cmentarze zakładano już z dala od siedzib ludzkich, co było realizacją edyktu Fryderyka Wielkiego z 1773 r. Cmentarze lokalizowano głównie przy drogach śródpolnych, w odległości dochodzącej niekiedy do 1 km od zabudowań. Pod koniec XIX w. pojawiły się cmentarze zakładane w lasach lub na ich obrzeżach, które wyróżniały się obecnością swobodnego drzewostanu leśnego z regularnym układem kwater i alejek.

Jednym z 16 takich śródleśnych cmentarzy poewangelickich, zlokalizowanych na obszarze Słowińskiego Parku Narodowego, jest niewielka, zbliżona do kwadratu nekropolia z XIX w., położona między Rąbką (niem. Rumbke) a Łebą o pow. 0,37 ha. Cmentarz ten znajduje się po prawej stronie drogi z Łeby do Rąbki, ok. 50 m w głąb lasu. Przy ulicy zlokalizowano też niewielką zatokę parkingową.

Całość położona jest na niewielkim wzniesieniu tworzącym granice cmentarza. Cmentarz ten nie posiada jakichkolwiek granicznych nasadzeń. W większości jest to teren trawiasty z nielicznymi roślinami w podłożu (konwalia majowa, borówka czernica, malina właściwa, róża, mchy i porosty). Wokół cmentarza znajdują się liczne samosiejki brzozy i sosny. Stosunkowo duża ilość zachowanych nagrobków (26 mogił ziemnych i 16 wolnostojących) pokazuje ogólną charakterystykę tego założenia. Dwa z nich posiadają wciąż żeliwne ogrodzenie, co jest już dzisiaj niewątpliwą rzadkością. Niestety, nie zachowały się jakiekolwiek tablice nagrobne, informujące o osobach niegdyś tu pochowanych. Na cmentarzu tym znajduje się również współczesny element, jakim jest pamiątkowy obelisk. Napis w czterech językach kaszubskim, niemieckim, polskim i łacińskim na obelisku brzmi: „Pamięci Gminie Ewangelickiej”.

Jadąc lub spacerując w stronę Rąbki warto zatrzymać się w tym miejscu choć na krótką chwilę i w zadumie pomyśleć o byłych mieszkańcach, po których ostał się już tylko ów niewielki cmentarz…